1975 - Η Κυρά της Ρω

Στις 23 Νοεμβρίου του 1975, στον προαύλιο χώρο του Αγίου Κωνσταντίνου λαμβάνει χώρα η τελετή απονομής στην Κυρά της Ρω, Δέσποινα Αχλαδιώτη, του μεταλλίου πολεμικής περιόδου 1940-4 για τις «προσφερθείσες εθνικές υπηρεσίες» της από το υπουργείο άμυνας.

Σε ίση απόσταση, μεταξύ Καστελλορίζου και Μικρασιατικών παραλίων, βρίσκεται η νησίδα Ρω. Ανήκει στο δήμο Μεγίστης, παρόλα αυτά, συχνά τυγχάνει αντιπαραθέσεων για την κατοχή της από την γειτονική Τουρκία. Τη διατήρηση της ελληνικότητας της νησίδας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και για 40 ολόκληρα χρόνια είχε αναλάβει η Δέσποινα Αχλαδιώτη, η οποία έμεινε εκεί, με μόνη συντροφιά τα ζώα της, για να ανυψώνει κάθε πρωί την ελληνική σημαία.

Η Δέσποινα, με τον άνδρα της Κώστα Αχλαδιώτη, εγκαταστάθηκαν στο νησί το 1927 για να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία. Λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος όμως εκείνος έχασε τη ζωή του. Εκείνη, δεν δέχτηκε να εγκαταλείψει τον πολυαγαπημένο της βράχο, ακόμα κι όταν το Καστελλόριζο ερήμωσε εξαιτίας των βομβαρδισμών.

«Επί 40 χρόνια ύψωνε κάθε πρωί στο νησάκι της την ελληνική σημαία.
Την έβλεπαν τα ελληνικά πλοία και χαιρετούσαν τη Δέσποινα, την άφοβη
γυναίκα με τη βροντερή φωνή και τη γοργή περπατησιά.»

Μιχαήλ Κ. Χονδρός
Επτά Ημέρες, Καθημερινή, 1996

Από το Σεπτέμβριο του 1975, ύστερα από ένα ακόμη επεισόδιο για την κυριότητα της νησίδας, η Δέσποινα Αχλαδιώτη γίνεται η διάσημη για την ανδρεία της Κυρά της Ρω. Η πράξη αντίστασης στην οποία προέβη, τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης και πολλούς ακόμη. Η ιστορία της, έγινε έκτοτε γνωστή σε όλη την Ελλάδα, εμπνέοντας πλήθος μυθιστορημάτων και θεατρικών παραστάσεων.