1915 - Το «Chateau Rouge»

Η ταχυδρομική κάρτα της φωτογραφίας, αποτελεί ενθύμιο της πρώτης ημέρας - 28ης Δεκεμβρίου 1915 - της Γαλλικής Κατοχής στο Καστελλόριζο. Απεικονίζεται το γαλλικό πολεμικό πλοίο “Jean d’ Arc”. Το επιβλητικό πλοίο, μοιάζει ακόμη μεγαλύτερο δίπλα στα ιστιοφόρα των νησιωτών εντός του μικρού λιμανιού.

Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, φέρνει αλλαγές στο νησί και την ελπίδα πως τα προβλήματα θα λάβουν τέλος, επιτρέποντας σε μια νέα περίοδο ευημερίας να ανατείλει για το Καστελλόριζο. Οι δυσχερείς συνθήκες που επικρατούν στο νησί μετά τα γεγονότα της προηγούμενης περιόδου, καλλιεργούν πρόσφορο έδαφος για τους Γάλλους κατακτητές που εισέρχονται στο Καστελλόριζο τον Δεκέμβριο του 1915 για να δημιουργήσουν μια ναυτική βάση που θα λειτουργεί ως δίαυλος επικοινωνίας για τις επιχειρήσεις τους στην Ανατολή.

Οι Γάλλοι αντιλαμβάνονται κατευθείαν τις δυνατότητες που μπορεί να τους προσφέρει το Chateau Rouge όπως ονομάζουν το μικρό νησί. Η ιδιαίτερη γεωγραφική του θέση, μεταξύ ανατολής και δύσης αλλά και η μορφολογία του φυσικού λιμένα που λειτουργεί άριστα ως καταφύγιο, εξυπηρετεί τις μιλιταριστικές τους προσδοκίες για επέκταση στη Μεσόγειο.

Τον πρώτο καιρό, οι ντόπιοι, συνεργάστηκαν καλά με τους Γάλλους κατακτητές οι οποίοι υποσχέθηκαν ασφάλεια, επανάφεραν την τάξη και έδωσαν νέα πνοή στις εμπορικές συναλλαγές των κατοίκων. Χτίζεται ο πρώτος επίσημος δρόμος, το λιθόκτιστο Γαλλικό Μονοπάτι μήκους 1 χλμ., που ένωνε το λιμάνι με τις ορεινές στρατιωτικές τους θέσεις. Βελτίωσαν επίσης την παιδεία, έχτισαν το πρώτο στρατιωτικό νοσοκομείο και ολοκλήρωσαν πολλά δημόσια έργα.

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ωστόσο, δεν είδε με καλό μάτι την νέα γαλλική αποικία στο Καστελλόριζο. Εγκαθιστά εξαιτίας αυτού πυροβόλα στην απέναντι Μικρασιατική ακτή με τους κανονιοβολισμούς να πλήττουν το νησί, τους κατοίκους και μεγάλο μέρος του άλλοτε σημαντικού στόλου του. Ιδιαιτέρως από το 1917 κι έπειτα, οπότε βυθίζεται το βρετανικό υδροπλανοφόρο «Ben-My-Chree» εντός του λιμανιού, οι διαμάχες εντατικοποιούνται. Οι κάτοικοι - άνδρες, γυναίκες και παιδιά - τρέχουν έντρομοι να κρυφτούν στα υψηλά σημεία του νησιού, στο Παλαιόκαστρο και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Οι κακουχίες, η πείνα και οι αρρώστιες, μαστίζουν τον πληθυσμό, προκαλώντας νέα κύματα μετανάστευσης.

Οι βομβαρδισμοί του 1917, χαράχτηκαν στη μνήμη των νησιωτών. Στην είσοδο της Σαντραπείου Σχολής, όπου έπεσε οβίδα στις 23 Απριλίου 1917 καταστρέφοντας το παραδοσιακό βοτσαλωτό. Στη θέση του, ως ενθύμιο του γεγονότος, τοποθετήθηκε χρησιμοποιώντας την ίδια τεχνική η παρακάτω φράση: ΘΕΣΙΣ ΟΒΙΔΟΣ ΠΕΣΟΥΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΟΝ 23 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1917

Η βοήθεια ωστόσο των Καστελλοριζιών τα πέντε αυτά χρόνια και οι συνεισφορά τους στις πολεμικές επιχειρήσεις, αναγνωρίστηκε πλήρως από τους Γάλλους, οι οποίοι φεύγοντας από το νησί, απένειμαν σε όλους τιμητικά παράσημα ανδρείας, σε μια τελετή που καλωσόριζε στο Καστελλόριζο τους επόμενους κατακτητές του.

Το 1917, εξαιτίας των συνεχών βομβαρδισμών, βυθίζεται το βρετανικό υδροπλανοφόρο «Ben-My-Chree» στο λιμάνι του Καστελλορίζου. Η ανέλκυση του θα πραγματοποιηθεί το 1920.